Doet kiezen verliezen?

Toen ik vorige week het jaaroverzicht zag op televisie, viel het me op dat het een jaar was waarin veel gekozen moest worden. En die keuze leek altijd heel gepolariseerd te zijn, je koos voor het ene of voor het andere, iets tussenin leek amper te bestaan (of zo kwam het toch in de media). Zo was er de keuze voor of tegen Europa, de keuze voor of tegen Trump, de keuze voor of tegen vluchtelingen en moslims en zo voort. De ene keuze moest door sommige mensen echt op papier gemaakt worden, de andere werden uitgevochten op internet. Wat ik me vooral afvroeg is of het allemaal wel zo zwart-wit moet zijn? Er moet toch ergens iets tussenin zitten? 

Natuurlijk kan je op een stembiljet geen grijze zone kiezen in plaats van zwart of wit. Maar in het echte leven klopt dat toch niet. En het legt ook zoveel druk. Ik denk op moeilijke momenten vaak dat ik in mijn leven een aaneenschakeling heb gemaakt van foute keuzes en dat het leven daarom nogal zwaar is nu. Had ik maar niet met die kerel iets begonnen, was ik maar vroeger uit die relatie gestapt, had ik die job toch maar anders aangepakt, was ik maar niet verhuisd… Allemaal dingen die een behoorlijke invloed hadden op mijn leven. Maar eigenlijk is het niet te zeggen, of het een foute keuze was of niet. Mijn leven zou er waarschijnlijk anders uit gezien hebben, maar of het beter zou geweest zijn, dat weet niemand. En ik kan dat nu wel denken als het wat minder gaat, maar niets zegt dat ik van tegenslagen bespaard zou zijn geweest als ik andere keuzes had gemaakt.

Ik ben dus niet voor kiezen tussen zwart of wit. Ik denk graag na over grijs. En soms is de uitkomst toch zwart, maar soms ook wit en soms dus grijs. En zelfs als ik kies voor het ene, dan kan je meestal toch nog terug naar het andere, ook al voelt dat op dat moment misschien niet zo. Maar zou het niet goed zijn als we de druk wat wegnemen?  Dat je niet het gevoel hoeft te hebben dat een keuze allesbepalend is. En dat je tijd krijgt om een goede mening te vormen door verschillende kanten te kunnen bekijken. Misschien dat er dan op de stembiljetten in het buitenland een andere keuze had gestaan. Misschien dat er dan wat minder krasse uitspraken worden gedaan over ‘de andere’. En misschien dat heel wat mensen minder met een slecht gevoel zitten omdat ze het voor zichzelf verpest zouden hebben.